لرستان و نگاه تاریخی
استان لرستان یکی از استان های غربی کشور است که از سمت شمال با استان های همدان و مرکزی، از شرق با اصفهان، از جنوب با خوزستان و از غرب با کرمانشاه و ایلام همسایه است. بر اساس تقسیمات كشوری؛ در سال 1381 استان لرستان با مساحت 280640 كیلومتر مربع، دارای 9 شهرستان با نام های الیگودرز، بروجرد، خرم آباد، دلفان، دورود، كوهدشت، ازنا، پل دختر و سلسله می باشد.
نقشه تقسیمات استان لرستان عکس از سازمان نقشه برداری کشور
لرستان در یک نگاه
مطالعات باستان شناختی در كانون‌های "سُرخدَم لری همیان" و "سر طراحان" نشان می‌دهند؛ كوهدشت از مراكز مدنی قدیمی است. كشف معبد آشوری بیانگر آن است كه مردمانی قبل از هزاره اول پیش از میلاد در این نواحی می‌زیستند و آیین‌های دینی خود را به جای می‌آوردند. حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده، از كوهدشت و طراحان نام برده كه قرن‌ها قبل از ورود عرب‌ها از بین رفته بودند.
پل‌دختر
شهرستان پل‌دختر در قسمت جنوب غرب شهرستان خرم‌آباد به فاصله حدود 100 كیلومتری آن واقع شده است. پل دختر شهرستان مرزی بین استانهای لرستان و ایلام است و 49 كیلومتر با شهرستان دره شهر از استان ایلام فاصله دارد. پیشینه تاریخی این منطقه نیز در چارچوب تاریخ خرم‌آباد قابل بررسی است. محدوده این شهرستان قبلا از توابع بخش ملاوی خرم‌آباد بود و در حال حاضر به شهرستان تبدیل شده و مركز آن شهر پل‌دختر است.
الیگودرز
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهند پیش از شكل‌گیری شهر فعلی الیگودرز، در محل كنونی آن؛ شهری با همین نام وجود داشته كه به علل نامعلوم از بین رفته است. مردم این دیار، مذهب شیعه قدیم (علوی) داشته‌اند و خانقاه آن، مركز تعلیمات دینی قزلباشان و درویشان بوده است. شاه اسماعیل صفوی در یكی از سفرهای خود از این خانقاه دیدن كرده است. در كوه‌ها و تپه‌های الیگودرز، آثاری از قبیل آجرهای مكعب مستطیل و ظرف سفالی و فلزی مربوط به قرن هفتم هجری قمری به دست آمده است.
ازنا
این شهر در 36 كیلومتری شرق شهرستان دورود و 24 كیلومتری غرب شهرستان الیگودرز واقع شده و گذشته تاریخی آن با تاریخ منطقه دورود و الیگودرز عجین شده است. شهر ازنا قبلاً جزو محدوده سیاسی شهرستان اراك از استان مركزی بود و در حال حاضر یكی از شهرستان های استان لرستان به شمار می‌رود. این شهر با جاده‌ای به اصفهان مرتبط شده و خط لوله سرتاسری نفت از آن می‌گذرد. چشمه قلقلی، غار تمبورلی، دشت ازنا و تپه علی‌آباد از دیدنی های این شهرستان است.
بروجرد
شهرستان بروجرد در شمال شرقی استان لرستان واقع شده و از شمال به شهرستان های ملایر و نهاوند در استان همدان، از شرق به سربند اراک در استان مرکزی، از جنوب به درود و از غرب به خرم آباد و الشتر در استان لرستان محدود می شود. این منطقه مشتمل بر کوه های مرتفع زاگرس در غرب، دشت سیلاخور در مرکز و پیشکوه های داخلی زاگرس در شرق است.
خرم‌آباد
خرم آباد تاریخ چند هزار ساله دارد و یكی از شهرهای قدیمی ایران است كه از آغاز پیدایش خود تاكنون، تمدن‌های مختلف و متعددی، از جمله كاسی‌ها، بابلی‌ها، ایلامی‌ها، ساسانیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان و... را تجربه كرده و در پیرامون آن آثار متعددی از ادوار فوق باقی مانده است. خرم‌آباد در میان دره‌ای قیفی شكل و پرآب جای گرفته است و قلعه‌های تاریخی و قدیمی آن، محلی امن و سنگری محكم برای حاكمان زمان در برابر مهاجمان و شورشیان بوده است.
دلفان
دلفان یا دلفو از شهرستان‌های وسیع و كوهستانی شمال استان لرستان است. با وجود دوری از راه‌های تجاری، نظامی و بركنار بودن از رویدادهای مهم تاریخی، آثار باستانی (مفرغ) به دست آمده از آن، نشان می‌دهند كه دلفان محل سكونت كاسی‌های دام‌دار و جنگجو بوده و در دوره هخامنشی و ساسانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. تپه حمام و گورستان كرگو از دیدنی های مهم این شهرستان می باشد.
درود
دورود که در گذشته بین‌النهرین و بحرین نامیده می‌شد؛ در محل تلاقی دو رودخانه "تیره" و "ماربره" كه به ترتیب از كوه‌های گرو (گری) بروجرد و اشترانكوه الیگودرز سرچشمه می‌گیرند، واقع شده است. هسته اولیه شهر در حقیقت روستاها با فعالیت كشاورزی بود كه به سرعت چهره روستایی آن به یك شهر صنعتی تبدیل شده است.
آبشار بيشه - درود
سلسله
شهرستان سلسله در 43 كیلومتری شمال خرم‌آباد و در قسمت غرب بروجرد واقع شده است. این شهرستان قبلا از توابع شهرستان خرم‌آباد بود كه بعدها به شهرستان مستقلی تبدیل شد. مركز شهرستان سلسله، شهر كوهستانی الشتر است كه محل سكومت طوایف حسنوند، كولیوند، یوسفوند و هنام و بسطام می‌باشد.
.
