تاریخچه
آثار به جای مانده در غارها و دره های لرستان، سکونت بشر را از دست کم از هزاره چهارم پیش از میلاد در این ناحیه نشان می دهد. کاسی‌ها ساکنان بومی لرستان پیش از رسیدن مادها و آمیختن با آنها بودند که خود از نواحی شمالی تر به منطقه لرستان و همدان کنونی کوچیدند و سرزمین کاسی ها را تشکیل دادند


امامزاده جعفر در بروجردآثار باستانی و پیش از تاریخ، پیشینه زندگی قبایل را در بخش غربی استان، بیش از شرق آن نشان می دهد. اما پیشینه شهرنشینی در شرق استان بیش از ناحیه غربی آن است. در دوره های هخامنشی تا ساسانیان ، لرستان بخشی از سرزمین بزرگ پارس بود. پس از اسلام و از زمان خلفای عباسی ، بخش های مرکزی و غربی لرستان بصورت حکومتی خود مختار تا چندین قرن اداره می شد که حاکمان این دوره با نام اتابکان لرستان شناخته می شدند. امویان بروجرد را مورد توجه قرار دادند و در زمان حاکمیت ابی دلف بر غرب ایران (۱۵۰-۲۲۶)، مسجد جامع این شهر را بنا نهادند. در دوره سلجوقیان نیز بیشتر شرق لرستان مشتمل بر بروجرد و جاپلق مورد توجه بود و دیگر نواحی لرستان به صورت خودمختار باقی ماند. در سده پنجم قمری نبردهایی بین دیلمیان و سلجوقیان در منطقه بروجرد به وقوع پیوسته و علا الدوله دیلمی سپاهیان خود را در این ناحیه سازماندهی کرده است

سپاهیان مغول و نیز تیمور بارها لرستان را مورد تاخت و تاز قرار دادند و شهرهای آن را غارت و ویران نمودند. بنا بر آنچه در که در وب‌گاه "فرهنگ نیاکان ما" آمده، کتاب "حبيب‌السير" در شرح اقدامات تیمور در ۷۸۸ قمری می نویسد: «با لشکر به جانب لر کوچک در حرکت آمد، وروجرد را از جهات و اموال مجرد کردند و خرم‌آباد را غمکده گردانيدند»


از دوره صفویان، بروجرد، لرستان و جاپلق، عمدتاً به صورت ایالت های مستقل در نظر گرفته می شدند. زندیان از طوایف لر بودند که نبردهایی در منطقه از آنان به ثبت رسیده است. در دوره قاجار ، ولایت لرستان و ولایت بروجرد، گاه بصورت مستقل و گاه یکسان در نظر گرفته می شدند و در اواخر قاجار، لرستان و خوزستان یک ایالت محسوب می شدند. از این دوره برخی ایلات لرستان از تابعیت حکومت مرکزی سر باز زدند و حکومتهای خودمختار پراکنده ای را بنا نهادند.این حکومت ها توسط سران خوانین لرستان از جمله غلامعلی خان سردار اشرف (امیر همایون) اداره می شد. سرانجام، رضاخان با گسیل نیرو و کشتار فراوان به ناامنی های لرستان پایان داد. در دوره پهلوی ، ابتدا لرستان به فرمانداری کل (با دو شهرستان خرم آباد و بروجرد) تبدیل شد و اندکی بعد الیگودرز نیز به شهرستانی مستقل تبدیل شد. آیت الله بروجردی پس از بازگشت از نجف، در زادگاهش بروجرد مستقر شد و طرفداران زیادی در بین اهالی لرستان پیدا کرد. در زمان انقلاب اسلامی ، راهپیمایی های مختلفی در شهرهای استان به ویژه خرم آباد برگزار شد. در جنگ ایران و عراق ، لرستان به سبب نزدیکی به مرزهای غربی و جنوبی، اهمیت استراتژیک پیدا کرد و بارها مورد بمباران قرار گرفت.

مردم‌شناسی

ساکنان استان لرستان را طایفه‌ها و تیره‌هایی از قوم ایرانی لر تشکیل می‌دهند.گویش ایشان لری است. لرها بیش‌تر در شهرها و روستاهای مرکزی، باختری و جنوبی استان لرستان کنونی ساکنند. اما محدوده سرزمین‌های لرنشین محدود به استان لرستان نیست و در مناطق جنوبی‌تر مانند استان‌های چهارمحال و بختیاری، خوزستان وایلام نیز طایفه‌های گوناگون لر پراکنده‌اند. استان لرستان به سبب داشتن کوهستان‌های پهناور و مراتع بسیار، از دیرباز زیستگاه مردمانی بوده که دامپروری پیشه اصلی آنان بوده است. به همین سبب ساختار طایفه‌ای در این استان از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. ایلات و طوایف لرستان گستردگی زیادی دارند اما در مجموع به دو گروه کوچرو و ساکن تقسیم می شوند. طایفه‌هایی از لر بختیاری در خاور لرستان در مناطق الیگودرز و دورود ساکن هستند و یا هر ساله به این منطقه کوچ می‌کنند.

مراتع فراوان و بارندگی مناسب، امکان پرورش دام و کشاورزی دیم را در این منطقه فراهم نموده است. از همین روی، پیشه سنتی مردم لرستان دامپروری و کشاورزی بوده است. ساکنان مناطق شهری، پیشه‌ور، بازرگان و یا صنعت‌گر بوده‌اند. امروزه درصد قابل توجهی از ساکنان شهرها را کارمندان ادارات دولتی، آموزشی و نظامی تشکیل می‌دهند
__________________
 
 
آثار باستانی و تاریخی
لرستان جایگاه آثار باستانی و تاریخی فراوانی است که می توان آنها را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم کرد. یافته های پیش از تاریخ لرستان، بیشتر شامل کنده کاریهای غارها و اشیای مفرغی هستند. به دلیل کوهستانی بودن منطقه، انسانهای اولیه، در مناطق مرکزی و غربی لرستان سکونت یافتند. در این استان، بیش از ۲۵۰ غار و پناهگاه صخره ای وجود دارد که نیمی از آنان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند. از جلمه غارهای مهم می توان به غارهای یافته و کَلماکره اشاره کرد .

از دوره های هخامنشیان و ساسانیان، پلها و دژهای ویران زیادی به جای مانده است. پل دختر و پل کشکان و نیز قلعه فلک الافلاک از این دسته اند. گورستانهاو تپه های تاریخی فراوانی در بیشتر مناطق این استان بویژه در دشت سیلاخور وجود دارند که هنوز مورد کاوش باستان شناسی قرار نگرفته اند.

مسجد ها و امامزاده ها نیز از مهم‌ترین آثار به جای مانده از دوره های پس از اسلام در این منطقه هستند که مسجد جامع و امامزاده جعفر از قدیمی ترین و مهممترین این آثار به حساب می آیند
__________________
 

لرستان

استان لرستان، یکی از استان‌های غربی ایران است. این استان ۲۸٫۰۶۴ کیلومتر مربع مساحت دارد و جمعیت آن در سال ۱۳۸۶ بالغ بر ۱٫۸۲۸٫۳۳۴ نفر گزارش شده است . خرم آباد مرکز استان و بروجرد دیگر شهر بزرگ آن است. لرستان سرزمینی کوهستانی است و غیر از چند دشت محدود، سراسر آن را کوههای زاگرس پوشانده است. این منطقه، یکی از سکونتگاه های قدیمی بشر است و مفرغ لرستان از شهرت باستان شناسی زیادی برخوردار است.

لرستان همچنین نامی است که بطور ضمنی دربرگیرنده تمام مناطق لر نشین غرب و جنوب غربی ایران می شود. منطقه لرستان در گذشته با نام های گوناگونی چون لر کوچک، پیشکوه و لرستان فیلی نیز شناخته می شده است
__________________